Μεταφορείς

Η επικοινωνία Χαλκίδας και χωριών γινόταν με τα υποζύγια ή τα πόδια. Για να φτάσει ο κάτοικος ενός απομακρυσμένου χωριού στη Χαλκίδα μπορεί να έκανε και πάνω από 15 ώρες με το υποζύγιο του ή και πολλές φορές με τα πόδια φορτωμένος ο ίδιος σαν υποζύγιο. Πόσες ιστορίες δεν έχουμε ακούσει από τους παλαιότερους που φόρτωναν το γαϊδουράκι τους ξύλα ή άλλα πράγματα και τα γύριζαν πίσω από την Χαλκίδα επειδή δεν έβρισκαν να τα πουλήσουν.

Σπάνιο πράγμα για τα ορεινά χωριά τα κάρα και οι σούστες λόγω της έλλειψης αμαξωτών δρόμων.

Το αυτοκίνητο του
Χαράλαμπου Κυράνα,
που μετάφερε
 εμπορεύματα και επιβάτες.

Στη Στενή υπήρχε το κάρο του Ιωάννη Γιαννούκου (Γιαννακίτσας). Είχε την ευχέρεια να μεταφέρει μεγάλα βάρη, αλλά μόνο στο δρόμο Στενής- Βούνοι-Γίδες-Πολυτήρα και Χάνια. Δεν είχε τη δυνατότητα να προσφέρει τις υπηρεσίες του στις αγροτικές δουλειές, μιας και δεν υπήρχαν πουθενά δρόμοι παρά μόνο μονοπάτια που ήταν μόνο για ζώα. Η απόσταση έως τη Χαλκίδα με το κάρο ήταν πάνω από 6 ώρες, μιας και ήταν αργό μεταφορικό μέσον. Την ίδια απόσταση με τα πόδια την έκαναν γύρω στις οχτώ ώρες. Στα υπόλοιπα ορεινά χωριά δεν υπήρχαν κάρα. Στα πεδινά χωριά όμως υπήρχαν αρκετά και εξυπηρετούσαν τους κατοίκους. Το μόνο που χρειαζόταν κάποιος για να κάνει τον αγωγιάτη ήταν ένα υποζύγιο και γερά πόδια. Αυτά τα είχαν όλοι. Οι μεταφορές όλων των προϊόντων γίνονταν από τους αγωγιάτες, όπως επίσης και των επισκεπτών που έρχονταν στα χωριά και ήθελαν να μετακινηθούν. Ο αγωγιάτης έβαζε τον πελάτη στο μουλάρι κι αυτός κρατώντας το από την καπιστράνα το οδηγούσε. Ήταν ένα καλοδεχούμενο πρόσθετο εισόδημα και μάλιστα με ζεστό χρήμα, πράγμα πολύ σπάνιο για την εποχή. Βέβαια τύχαιναν και οι πολύ καλές περιπτώσεις, όπως π.χ. οι επιθεωρητές των σχολείων, η χαρά του αγωγιάτη που είχε 

δουλειά για αρκετές ημέρες αλλά και το καλύτερο φαΐ, μιας και οι επιθεωρητές είχαν την καλύτερη περιποίηση. Η Παρασκευή Κατσανά (Θαλάσση) με ένα μουλάρι και δυο γαϊδούρια ήταν αποκλειστικά αγωγιάτισσα. Είχε αναλάβει την τροφοδοσία των μαγαζιών της Στενής και είχε τύχει φορές που είχε κάνει τη διαδρομή Στενή-Χαλκίδα και δυο φορές την ημέρα. Οπλοφορούσε πάντα αφού οι στράτες ήταν ανασφαλείς. Ο ένας δρόμος από τα χωριά της Δίρφης στη Χαλκίδα ήταν από Πολυτήρα-Φύλλα-Αφράτι-Αμπέλια. Ο άλλος δρόμος μεταγενέστερα ήταν από Παναγίτσα. Ένας άλλος δρόμος που χρησιμοποιούσαν ειδικά οι Καθενιώτες και τα διπλανά χωριά ήταν η διαδρομή του σημερινού κεντρικού οδικού άξονα. Όταν έβρεχε σε δυο συγκεκριμένες θέσεις στην «Κακιά λάσπη», στη θέση που βρίσκεται σήμερα το σφαγείο του Μιμίκου και στα «Νερά», εκεί που βρίσκεται σήμερα το εργοστάσιο ζωοτροφών της ίδιας εταιρείας, η πρόσβαση ήταν αδύνατη. Έτσι αναγκάζονταν να αλλάξουν διαδρομή.

Από τις 15-12-1873 συζητιόταν το θέμα του κεντρικού δρόμου που θα συνέδεε τα χωριά μας με τη Χαλκίδα. Η πρώτη πρόταση αφορούσε την κατασκευή δρόμου από Ψαχνά-Τριάδα-Καθενούς-Λούτσα-Στενή. Το 1925 επανήλθαν όλοι μαζί οι πρόεδροι των χωριών και επανυπέβαλαν αίτημα για την κατασκευή δρόμου Χαλκίδα-Πολυτήρα-Γίδες-Βούνους-Στενή. Αυτή τη φορά το αίτημα είχε τύχη. Με πολύ προσωπική εργασία οι κάτοικοι της Στενής και των Βούνων ένωσαν τη Στενή με τον υποτυπώδη χωματόδρομο που έφθανε στις Γίδες. Στις 4-11-1928 χαρακτηρίστηκε επαρχιακή οδός από Στενή-Καθενούς-Βατώντα. Το 1933 έφτασε ο δρόμος στους Καθενούς. Ο δρόμος στους Στρόπωνες έφτασε το 1956 και το 1960 στη Λάμαρη. Πρώτα αυτοκίνητα στην περιοχή γύρω στο 1928, το πρώτο του Χαράλαμπου Κυράνα, το οποίο είχε συμπαγείς ρόδες και κατόπιν του Ιωάννη Καλαμάρα και Ταξιάρχη Γιαλού, και το τρίτο του Νίκου Τσουτσαίου, Ευάγγελου Λέων και ομάδας είκοσι Στενιωτών. Πρώτοι οδηγοί στην περιοχή ο Γιάννης Κυράνας, ο Θανάσης Κυράνας (Απατεώνας), ο Σπύρος Τσαμπάσης, ο Λευτέρης Πλειώνης, ο Θανάσης Ακριώτης (Σασσάς), ο Γιάννης Δίφραγκος. Πρώτη γυναίκα οδηγός η Σωτήρω Γιαμά το γένος Κυράνα. Ο Χαράλαμπος Κυράνας έφερε κι άλλα δυο αυτοκίνητα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ονόματα που έδιναν στα πρώτα αυτοκίνητα. «Αράπης», «Περσεφόνη», «Γοργόνα», «Χατζηνταούτης». Ένα άλλο πολύ γνωστό αυτοκίνητο ήταν και η «Αστραπή», το φορτηγάκι του Μιστριώτη δάσκαλου Φουσέκα, ενός από τους μεγαλύτερους εμπόρους της περιοχής. Η «Περσεφόνη» σε κάποιο δρομολόγιο πήγε να περάσει το ποτάμι στην Πολυτήρα όταν είχε κατεβάσει πολύ νερό. Γέμισε νερό και άμμο η μηχανή της «Περσεφόνης» κι αυτή ήταν η τελευταία ημέρα της. Οδηγός της ο Κοφινάς από το Βατώντα. Τα πρώτα αυτοκίνητα επιστρατεύτηκαν στον πόλεμο του 1940 και έκτοτε αγνοείται η τύχη τους. Μετά τον πόλεμο τα αυτοκίνητα αντικαταστάθηκαν από τους γνωστούς «καρνάβαλους» όπως τους ονόμαζαν, παλιά στρατιωτικά αυτοκίνητα. Ειδική αναφορά πρέπει να κάνουμε στο αυτοκίνητο του Θανάση Τσώκου, που από το 1963 ένωσε τους Στρόπωνες με τη Χαλκίδα με πολύ τακτική συγκοινωνία

Τη δεκαετία του 1950 οι μεταφορές για Στρόπωνες και Μετόχι γίνονταν με τα μουλάρια. Περίμεναν το αυτοκίνητο στη Βρυσίτσα και φόρτωναν ανθρώπους η πράγματα και έπαιρναν το αγωγιάτικο που ήταν μιάμιση δραχμή. Αγωγιάτες ο Βασίλειος Λέων, ο Βασίλης Χουλιάρας ,ο Χαράλαμπος Σιμιτζής κ.α.